معرفت سیاسی، سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 30، پاییز و زمستان 1402، صفحات 7-22

    دسته‌بندی راهبردهای دولت‌سازی بر پایه آراء فلاسفه سیاسی متقدم

    نویسندگان:
    ✍️ سیدمحمدهادی مقدسی / دانشجوی دکتری علوم سیاسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / smohamadhm11@gmail.com
    مهدی امیدی نقلبری / دانشیار گروه علوم سیاسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / omidimah@gmail.com
    محسن رضوانی / دانشیار گروه علوم سیاسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / Rezvani151@Yahoo.com
    doi 10.22034/siyasi.2023.2021614
    چکیده: 
    دانش‌واژة «دولت» و «دولت‌سازی»، در متون فلسفة سیاسی اسلامی متقدم تقریباً به‌کار نرفته‌اند. بااین‌حال پرسش آن است که آیا بر پایة متون فلسفة سیاسی اسلامی می‌توان راهبردهایی برای دولت‌سازی به‌دست آورد (پرسش اصلی). این مقاله از روش تفسیری استفاده می‌کند و دلالت‌های لفظی را می‌کاود و می‌کوشد تا ظرفیت الفاظ به‌کاررفته در متون فلسفة سیاسی اسلامی برای دلالت بر معانی جدید را بررسی کند (روش). با مراجعه به آثار فلاسفة سیاسی متقدم معلوم شد که مفهوم «تدبیر مدنی» با «راهبرد دولت‌سازی» معادل است. همچنین با ارائة یک تجزیه و تحلیل از دانش‌واژة «دولت» و «دولت‌سازی» بر پایة آرای فلاسفة سیاسی متقدم، به راهبردهای دولت‌سازی در فلسفة سیاسی اسلامی دست یافتیم. دولت‌سازی از سه راهبرد معرفتی، ساختاری و کارکردی تشکیل شده است. راهبردهای دولت‌سازی در فلسفة سیاسی اسلامی خاستگاه درونی و فرهنگی دارند و از نظریه‌های رقیب که راهبردهایی همچون جنگ یا مؤلفه‌های اقتصادی را در دولت‌سازی دخیل می‌دانند، متمایزند (نتیجه).
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Classification of State Building Strategies based on the Opinions of Advanced Political Philosophers
    Abstract: 
    The terms "government" and "state-building" are almost never used in the texts of advanced Islamic political philosophy. However, the question is whether it is possible to obtain strategies for state building based on the texts of Islamic political philosophy? (the main question). This article uses the interpretative method and explores the verbal meanings and tries to investigate the capacity of the words used in the texts of Islamic political philosophy to indicate new meanings (method). Referring to the works of advanced political philosophers, it became clear that the concept of "civil planning" is equivalent to "state-building strategy". Also, by providing an analysis of the vocabulary of "government" and "state-building" based on the opinions of advanced political philosophers, we achieved state-building strategies in Islamic political philosophy. State building consists of three epistemic, structural and functional strategies. State building strategies in Islamic political philosophy have an internal and cultural origin and are different from competing theories that consider strategies such as war or economic components involved in state building (result).
    • ‏‫ابن‌ابی‌الربیع، شهاب‌الدین احمدبن محمد، ۱۴۰۳ق، سلوک المالک فی تدبیر الممالک‏، چ سوم، بیروت، دارالأندلس.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ابن‌باجه، ۱۹۹۱، تدبیر المتوحد‏، چ دوم، بیروت، دارالنهار.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله، ۱۴۰۴ق، الشفا؛ الخطابه، قم، مکتبة آیة‌الله العظمی المرعشی النجفی(ره).‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله، ۱۳۷۶، الشفاء: الالهیات‏، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله، ۱۳۸۳، الهیات دانشنامة علایی‏، همدان، دانشگاه بوعلی سینا.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫امیدی، مهدی، ۱۴۰۰، «نشست علمی اقتضائات و الزامات حکمت متعالیه برای ساخت دولت اسلامی»‏، برگزارشده در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، آدرس بازیابی: http://radio.isca.ac.ir.‬‬‬‬‬‬‬
    • جوادی آملی، عبدالله، 1381، ادب فنای مقربان، قم، مرکز اسراء.
    • حاتمی، عباس، ۱۳۹۰، «نظریه‌های مختلف دولت‌سازی؛ به سوی چهارچوب‌بندی نظری»، علوم سیاسی، ش23، ص7-44.
    • ‏‫‏‫دوانی، محمدبن اسعد، ۱۳۹۱، اخلاق جلالی‏، تهران، اطلاعات.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
    • شیرازی، صدرالمتألهین محمدبن ابراهیم، 1360، الشواهد الربوبیه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
    • ‏‫ شیرازی، صدرالمتألهین محمدبن ابراهیم، 1381، کسر اصنام الجاهلیه، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.‬‬‬‬‬‬‬
    • صدرا، علیرضا، ۱۳۹۶، خوانش سیاسی متون حکمت متعالیه‏، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    • صدرا، علیرضا، 1401، مبادی علم سیاست متعالی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    • طوسی، خواجه نصیرالدین، ۱۴۱۳ق، اخلاق ناصری‏، تهران، علمیة اسلامیه.
    • ‏‫عالم، عبدالرحمن، ۱۳۹۱، بنیادهای علم سیاست‏، چ بیست‌و‌چهارم، تهران، نشر نی.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫فارابی، ابونصر محمدبن محمد، ۱۹۹۵الف، آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها‏، بیروت، دارالهدی و مکتبة الهلال.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ فارابی، ابونصر محمدبن محمد، ۱۹۹۵ب، تحصیل السعادة‏، بیروت، دارالهدی و مکتبة الهلال.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ فارابی، ابونصر محمدبن محمد، ۱۹۹۳، فصول منتزعه‏، چ دوم، بیروت، دارالمشرق.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ فارابی، ابونصر محمدبن محمد، 1970، کتاب الحروف‏، چ دوم، بیروت، دارالمشرق.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫ فارابی، ابونصر محمدبن محمد، ۱۴۲۱ق، السیاسة المدنیة‏، بیروت، دار و مکتبة الهلال.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‌فراهیدی، خلیل‌بن احمد، ۱۴۰۹ق، کتاب العین‏، قم، هجرت.
    • ‏‫فوکویاما، فرانسیس، 1382، «الفبای دولت‌سازی و زمامداری»، ترجمة مجتبی امیری وحید، اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش197 و 198، ص4-9.‬‬‬‬‬‬‬
    • لاک، جان، 1383، نامه‌ای در باب تساهل، ترجمة شیرزاد گلشاهی کریم، تهران، نشر نی.
    • لک‌زایی، شریف، 1398، «رویکرد حکمت سیاسی متعالیه به دولت»، تحقیقات بنیادین علوم انسانی، دورة 5، ش3، ص83-100.
    • ‏‫ لک‌زایی، شریف، 1399، «نشست علمی تجربة دولت‌سازی در چهار دهه پس از انقلاب اسلامی»، برگزارشده در مجمع عالی حکمت اسلامی، آدرس بازیابی: http://hekmateislami.com/?p=13542.‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫مسکویه، ابوعلی، ۱۴۲۶ق، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق‏، قم، طلیعة النور.‬‬‬‬‬‬‬‬
    • ‏‫مصباح یزدی، محمدتقی، ۱۳۹۸، مشکات: جامعه و تاریخ از نگاه قرآن‏، چ دوم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).‬‬‬
    • ‏‫مک‌کالوم، جرالد کوشینگ، 1383، فلسفة سیاسی، ترجمة بهروز جندقی، قم، کتاب طه.‬‬‬‬‬‬‬
    • مهاجرنیا، محسن، ۱۳۸۰، دولت در اندیشة سیاسی فارابی‏، تهران، مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
    • ‏‫نیوتون، کنث و جان وَن‌دث، 1390، مبانی سیاست تطبیقی؛ دموکراسی‌های دنیای نوین، ترجمة خلیل‌اله سردارنیا، شیراز، دانشگاه شیراز.‬‬
    • ‏‫وینسنت، اندرو، ۱۳۸۹، نظریه‌های دولت‏، ترجمة حسین بشیریه، چ هفتم، تهران، نشر نی.‬‬‬‬‬‬‬
    • هابز، تامس، 1393، لویاتان، ترجمة حسین بشریه، تهران، نشر نی.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدسی، سیدمحمدهادی، امیدی نقلبری، مهدی، رضوانی، محسن.(1402) دسته‌بندی راهبردهای دولت‌سازی بر پایه آراء فلاسفه سیاسی متقدم. دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15(2)، 7-22 https://doi.org/10.22034/siyasi.2023.2021614

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدمحمدهادی مقدسی؛ مهدی امیدی نقلبری؛ محسن رضوانی."دسته‌بندی راهبردهای دولت‌سازی بر پایه آراء فلاسفه سیاسی متقدم". دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15، 2، 1402، 7-22

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدسی، سیدمحمدهادی، امیدی نقلبری، مهدی، رضوانی، محسن.(1402) 'دسته‌بندی راهبردهای دولت‌سازی بر پایه آراء فلاسفه سیاسی متقدم'، دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15(2), pp. 7-22

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مقدسی، سیدمحمدهادی، امیدی نقلبری، مهدی، رضوانی، محسن. دسته‌بندی راهبردهای دولت‌سازی بر پایه آراء فلاسفه سیاسی متقدم. معرفت سیاسی، 15, 1402؛ 15(2): 7-22