سال سيزدهم، شماره اول، پياپي 25، بهار و تابستان 1400، ص75-92

صفدر الهي‌راد / استاديار گروه كلام و فلسفه دين، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)    Elahi@iki.ac.ir
دريافت: 1399/10/25 ـ پذيرش: 1400/4/3

چکيده
«مشروعيت سياسي» به‌عنوان مهم‌ترين مسئلة کلام سياسي اسلام، حجم عظيمي از مباحث سياسي متکلمان اسلامي را به خود اختصاص داده است. نظرية «بيعت مردمي» يکي از مهم‌ترين ديدگاه‌هاي مشروعيت در کلام سياسي اهل‌سنت است. مقالة حاضر بر تبيين و نقد ادلة اثبات ديدگاه بيعت از منظر غزالي و فخر رازي، به‌عنوان دو شخصيت محوري و اثرگذار در انديشة سياسي اهل‌سنت، متمرکز شده است. سؤال اساسي تحقيق اين است که از منظر غزالي و فخر رازي، مراد از بيعت و ادلة اثبات مشروعيت بيعت چيست و چگونه ارزيابي مي‌شود؟ اين مقاله که با روش توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع معتبر کلامي، حديثي و تاريخي اهل‌سنت تدوين شد، به تحليل مسائل فوق پرداخته و به اين نتيجه رسيده است که اصل ديدگاه و ادلة ايشان با اشکالات اساسي مواجه است و حتي بر اساس منابع خودشان نيز قابل دفاع نيست.
کليدواژه‌ها: مشروعيت سياسي، بيعت مردمي، کلام سياسي، غزالي، فخر رازي، اهل‌سنت.