Ma`rifat-e Siasi, Volume 14, Issue 2, No 28, Year 2025 , Pages 93-108
The Desirable Rulership and Governance in Ibn Sina's Philosophical-Political System
Article Type:
Research
Writers:
Ahmad Jahani Nasab
/ PhD in Political Science, Political Thought, & a Teacher at Mazandaran Payam Noor University / mehrdad.jahaninasab@gmail.com
/ PhD in Political Science, Political Thought, & a Teacher at Mazandaran Payam Noor University / mehrdad.jahaninasab@gmail.comAbstract:
The theory of rulership is one of the important characteristics of Iranian political thought in the middle centuries, in which the ideal ruler is at the center of gravity. As one of the great thinkers of the Islamic world, Ibn Sina's philosophical-political system has been influenced by his theological discussions. The basic question is what is the ideal governance and desirable governance in Ibn Sina's philosophical and political opinions? The findings show that the Prophet (PBUH & HH) as a desirable ruler is worthy of guiding and leading the society towards the happiness of this world and the salvation of the next world due to his connection to the active intellect. Proving the Prophet's worthiness to Utopia, Ibn Sina uses the issue of revelation; In this sense, the rational power of the Prophet (PBUH & HH) has achieved the rank of holy intellect by enjoying the light ray of active intellect and realizes the phenomenon of revelation. Therefore, as an ideal ruler, the Prophet (PBUH & HH) has two important duties: ensuring order through the establishment of a political system; and organizing the spiritual affairs of the citizens through philosophical tools and the unseen world. Using the qualitative-documentary method and also the interpretive-understanding approach, this article analyzed the information. Considering the recognition of good governance in Ibn Sina's philosophical-political opinions, it is possible to localize the results of this research, based on religious teachings and its compatibility with extra-religious arguments (reason) in the Islamic system. In other words, the basis of Ibn Sina's theories on the issue of governance is influenced by his inner religious beliefs with the goal of human happiness and salvation in two worlds in an ideal way.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :زمامداری و حکمرانی مطلوب در منظومه فلسفی ـ سیاسی ابن‌سینا
Abstract:
نظریه زمامداری ازجمله مشخصه های مهم اندیشه سیاسی ایرانی در سده های میانه است که زمامدار آرمانی در مرکز ثقل آن قرار می گیرد. منظومه فلسفی ـ سیاسی ابن سینا به عنوان یکی از متفکران بزرگ جهان اسلام از مباحث الهیاتی اش تأثیر پذیرفته است. پرسش اساسی اینکه زمامدار آرمانی و حکمرانی مطلوب در آرای فلسفی و سیاسی ابن سینا چگونه است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد نبی به عنوان زمامدار مطلوب به دلیل اتصال به عقل فعال شایسته هدایت و رهبری جامعه به سوی سعادت این جهانی و رستگاری آن جهانی است. ابن سینا در اثبات شایستگی پیامبر برای رهبری مدینه از مسئله وحی بهره می گیرد؛ به این معنا که قوه عقلیه نبی به واسطه برخورداری از پرتو نورانی عقل فعال به مرتبه عقل قدسی دست یافته و پدیده وحی را تحقق می بخشد. ازاین رو پیامبر به عنوان زمامدار آرمانی دو وظیفه مهم نیز دارد: تأمین نظم از طریق استقرار نظام سیاسی؛ و تنظیم و ساماندهی امور معنوی اتباع از طریق ابزارهای فلسفی و عالم مغیبات. پژوهش حاضر براساس روش گردآوری داده های کیفی به شیوه اسنادی و همچنین روش تجزیه و تحلیل داده ها با رویکرد تفسیری ـ تفهمی انجام پذیرفته است. همچنین در تحقیق حاضر با توجه به شناخت حکمرانی خوب در آرای فلسفی ـ سیاسی ابن سینا، می توان امکان بومی سازی و بهره مندی آن را براساس آموزه های دینی و تطابق آن با ادله برون دینی (عقل) در نظام اسلامی فراهم ساخت. به عبارت دیگر، اساس نظریات ابن سینا در مسئله زمامداری متأثر از موضع درون دینی وی با هدف سعادت و رستگاری انسان در دو جهان به وجهی ایدئالی است.
References:
- ابراهيمي ديناني، غلامحسين، 1393، سخن ابن‌سينا و بيان بهمنيار، تهران، مؤسسة پژوهشي حکمت و فلسفه ايران.
- ابن‌سينا، حسين‌بن عبدالله، 1326ق، تسع رسائل في الحکمة و الطبيعيات (في السياسة‌النبوات)، قاهره، دارالعرب للبستاني.
- ـــــ ، 1401ق، التعليقات علي حواشي کتاب «النفس» لارسطاطاليس، ارسطو عندالعرب، تحقيق عبدالرحمن بدوي، کويت، وکالة المطبوعات.
- ـــــ ، 1360، رسائل ابن‌سينا، ترجمه ضياء الدين دري، تهران، مركزي.
- ـــــ ، 1363، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نوراني، تهران، دانشگاه تهران و دانشگاه مک گيل کانادا.
- ـــــ ، 1368، الاشارات و التنبيهات (طبيعيات، الهيات، عرفان و تصوف)، ترجمة حسن ملكشاهي، تهران، سروش.
- ـــــ ، 1375، الاشارات والتنبيهات، شرح و توضيح احمد بهشتي، تهران، آرايه.
- ـــــ ، 1377، الهيات نجات، ترجمة سيديحيي يثربي، تهران، فكر روز.
- ـــــ ، 1379، النجاة من الغرق في البحر الضلاله، ترجمة محمدتقي دانش‌پژوه، تهران، دانشگاه تهران.
- ـــــ ، 1390، الاشارات و التنبيهات، ترجمه و شرح حسن ملكشاهي، تهران، سروش.
- ـــــ ، 1404ق، الشفاء «فصل الهيات»، تصحيح و مقدمه ابراهيم مدکور، چ دوم، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشي نجفي.
- ـــــ ، 1985م، السياسة، قاهره، دارالعرب.
- پولادي، كمال و احمد جهاني‌نسب، 1399، «مقايسه نظريه دولت در فلسفه سياسي سنت اوگوستن و ابن‌سينا»، حكمت سينوي، دوره بيست و چهارم، ش 64، ص 217ـ240.
- جابري، محمدعابد، 1397، ما و ميراث فلسفي‌مان: خوانشي نوين از فلسفه فارابي و ابن‌سينا، ترجمة سيدمحمد آل‌مهدي، تهران، ثالث.
- جهاني‌نسب، احمد و همكاران، 1399، جستاري در پژوهش علوم انساني ـ اجتماعي و مطالعات سياسي، تهران، ارغنون.
- ـــــ ، 1400، «نظريه دولت در فلسفه سياسي ابن‌سينا با تأكيد بر روش جستاري اسپريگنز»، سياست متعاليه، سال نهم، ش 34، ص 99ـ120.
- ـــــ ، 1401، چهار گفتار در باب نظريه‌پردازي دولت: سنت آگوستين، ابن‌سينا، ابن‌خلدون و ماكياولي، ساري، هاوژين.
- حلبي، علي‌اصغر، 1372، تاريخ تمدن اسلامي: بررسي‌هايي چند در فرهنگ و علوم عقلي اسلامي، تهران، اساطير.
- رضواني، محسن، 1392، لئو اشتراوس و فلسفه سياسي اسلامي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ژيلسون، اتين، 1395، تاريخ فلسفه مسيحي در قرون وسطا، ترجمة رضا گندمي نصرآبادي، قم و تهران، دانشگاه اديان و مذاهب و سمت.
- سونگ يو، دال، 1391، «فيلسوف ـ پيامبر به عنوان زمامدار آرماني در انديشه سياسي ايران ميانه»، پژوهش‌هاي فلسفه كلام، دوره سيزدهم، ش 3، ص 123ـ140.
- شريف‌فخر، فاطمه، 1392، «اتصال عقل به عقل فعال در انديشه فلسفي ابن‌سينا»، پژوهش‌هاي فلسفي ـ كلامي، سال پانزدهم، ش 2، ص 97ـ119.
- شكوري، ابوالفضل، 1398، فلسفه سياسي ابن‌سينا و تأثير آن بر ادوار بعدي، قم، عقل سرخ.
- طباطبايي، سيدجواد، 1377، زوال انديشه سياسي در ايران (گفتار در مباني نظري انحطاط ايران)، تهران، کوير.
- عليخاني، علي‌اكبر، 1386، سياست نبوي: مباني، اصول، راهبردها، تهران، پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي.
- عميدزنجاني، عباسعلي، 1387، مباني انديشه سياسي اسلام، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- عنايت، حميد، 1379، بنياد فلسفه سياسي در غرب (از هراکليت تا هابز)، تهران، زمستان.
- فيرحي، داود، 1388، قدرت، دانش و مشروعيت در اسلام (دوره ميانه)، تهران، نشر ني.
- قادري، حاتم، 1388، انديشه‌هاي سياسي در اسلام و ايران، تهران، سمت.
- کاپلستون، فردريک چارلز، 1396، تاريخ فلسفه: فلسفه قرون وسطا از آوگوستينوس تا اسکوتوس، ترجمة ابراهيم دادجو، تهران، علمي و فرهنگي و سروش.
- مرتضوي، سيدرحمان، 1397، «رمزپردازي در روش‌شناسي فلسفي ابن‌سينا»، حکمت سينوي، سال بيست و دوم، ش 60، ص 105ـ120.
- نصر، سيدحسين، 1383، سنت عقلاني اسلامي در ايران، ترجمة سعيد دهقاني، تهران، قصيده سرا.
- ـــــ ، 1394، سه حکيم مسلمان، ترجمة احمد آرام، تهران، علمي و فرهنگي.
- نظرنژاد، نرگس و زينب‌السادات موسوي، 1400، «اگر ابن‌سينا رهبر سازمان شما بود»، حكمت سينوي، دوره بيست و پنجم، ش 66، ص 223ـ242.
- يوسفي‌راد، مرتضي، 1387، مفهوم‌شناسي فلسفه سياسي مشاء، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.
- Davidson, Herbert Alan, 1992, Alfarabi,Auicenna and Auerroes on intellect, Oxford University Press.
- Legenhausen, Haji Mohammad, 2013, "Ibn Sina"s Practical Philosophy", Religious Inquiries, V. 2, N. 3 , p. 5-27.
- Strauss, Leo, 1995, Philosophy and Law:contributions to the Understanding of Maimonides and His Predecessors, translated with an Introduction by Eve Adler, Albany, State University of New York Press.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Jahani Nasab, Ahmad.(2025) The Desirable Rulership and Governance in Ibn Sina's Philosophical-Political System. Ma`rifat-e Siasi, 14(2), 93-108
Ahmad Jahani Nasab."The Desirable Rulership and Governance in Ibn Sina's Philosophical-Political System". Ma`rifat-e Siasi, 14, 2, 2025, 93-108
Jahani Nasab, A.(2025) 'The Desirable Rulership and Governance in Ibn Sina's Philosophical-Political System', Ma`rifat-e Siasi, 14(2), pp. 93-108
