Pages:
5-24
Receive Date: 2025/10/23
Accept Date: 2025/10/23
Abstract:
Anthropology is one of the core disciplines in the human sciences. The way of understanding and demonstrating man's inherent and subordinate characteristics and traits depends on the final results of scientific theories. A study of the early growth and development of man's characteristics within the society requires a careful look into the issue of civilization and the type of political system consistent with these characteristics.
In Islamic anthropology, the reality of man and his existential dimensions and fundamental characteristics can be explained, described and analyzed by referring to two sources of reason and transmission (revelation). Accordingly, man is created by the Knowing, All-wise and Most powerful God and he is connected with and in need of Him in his existence and survival. Besides, he is under God's absolute and general guardianship and lordship from the moment of birth until death. Man has two forms: unstable body and eternal pure soul. The body is the means of the transcendence of soul and the material world is a prelude to man’s spiritual life and future life. On the other hand, man has several inherent capacities and faculties; such as, love of one’s self, love of perfection, altruism, reason, will, free choice, feelings and emotions, and he can achieve perfection, have relationship with the metaphysical factors and reach the station of being God's vicegerent. No doubt, any type of anthropology needs to have its own political system, and any political system is affected by its own anthropology in, at least, three levels: principles, structure and aims, and it is based on its basic principles. The present paper seeks to elaborate on the effective, orientating and determining role of Islamic anthropology in the three levels of the political system in Islam
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش انسانشناسی اسلامی در ترسیم ابعاد نظام سیاسی اسلام
Abstract:
انسان شناسی محوری ترین معرفت در عرصهی علوم انسانی است. چگونگی فهم و تبیین ویژگی ها و مختصات ذاتی و تبعی انسان، سرانجام در نتایج و برایند نظریه های علمی تبلور می یابد. بررسی ظهور و بسط مختصات انسان در ظرف جامعه، ما را به تأمّل در مقولهی مدنیت و نوع نظام سیاسی متناسب با این مختصات وامی دارد. در انسان شناسی اسلامی، حقیقت انسان، ابعاد وجودی و ویژگی های بنیادین او با بهره گیری از دو منبع عقل و نقل (وحی) قابل تبیین، توصیف و تحلیل است. بر این اساس، انسان مخلوق خداوند عالم، قادر و حکیم است و در وجود و بقا، محتاج و عین الربط به اوست و از بدو حیات تا پایان عمر، تحت ولایت و ربوبیت مطلق و عام او قرار دارد. انسان دارای دو ساحت جسم ناپایدار و روح اصیل و جاودانه است. جسم ابزار تعالی روح و دنیای مادی مقدّمهی حیات معنوی و اخروی اوست. از سوی دیگر، انسان از ظرفیت ها و استعدادهای متعدد فطری(نظیر حبّ ذات، حبّ کمال، نوع دوستی، عقل، اراده، اختیار، احساسات، عواطف) بهره مند است و قادر به پیمودن سیر کمال، ارتباط با عوامل فراطبیعی و دستیابی به مقام خلافت الهی است. بی تردید، هر نوع انسان شناسی مقتضی طرح نظام سیاسی خاص خویش است؛ همان گونه که هر نظام سیاسی نیز - دست کم - در سه سطح مبانی، ساختار و اهداف متأثر از انسان شناسی خاص خود و استوار بر مبانی آن است. این نوشتار بر آن است تا نقش مؤثر، جهت دهنده و تعیین کنندهی انسان شناسی اسلامی را در سه سطح از نظام سیاسی اسلام تبیین کند.
References:
- نهجالبلاغه، 1379، ترجمه محمد دشتي، قم، اميرالمؤمنين.
- آذرنوش، آذرتاش، 1381، فرهنگ معاصر عربي- فارسي،تهران، ني.
- بختياري، محمدعزيز، 1376، «ساخت و ساختگرايي»، معرفت، ش 21، ص 57- 62.
- تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، 1373، غررالحكم و دررالكلم، تصحيح وتعليق ميرجلالالدين ارموي، تهران، دانشگاه تهران.
- جوادي آملي، عبدالله، 1385، شميم ولايت، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1386، سرچشمه انديشه، چ پنجم، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1388، حق و تكليف در اسلام، قم، اسراء.
- سهروردي، شهابالدين، 1380، مجموعه مصنفات، چ سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- شعارينژاد، علياكبر، 1375، فرهنگ علوم رفتاري، چ دوم، تهران، اميركبير.
- صدرالمتألهين، 1419ق، تفسير القرآن الكريم، تحقيق محمدجعفر شمسالدين، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات.
- عالم، عبدالرحمن، 1373، بنيادهاي علم سياست، تهران، نشر ني.
- عليتبار فيروزجايي، رمضان، 1393، «بررسي تطبيقي مباني انسانشناختي علم ديني و علم سكولار»، قبسات، ش 71، ص 128ـ142.
- فكوهي، ناصر، 1381، تاريخ انديشه و نظريههايي انسانشناسي، تهران، نشر ني.
- كليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، كافي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- لاريجاني، محمدجواد، 1376، نقد دينداري و مدرنيسم، تهران، اطلاعات.
- لويز، خوزه و اسكات جان، 1385، ساخت اجتماعي، ترجمه حسين قاضيان، تهران، نشر ني.
- مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، بيروت، دارالإحياء التراث.
- مسعود، جبران، 1379، فرهنگ رائد الطلاب، ترجمه عبدالستار قمري، تهران، يادواره كتاب.
- مصباح، محمدتقي، 1378، رابطة ايدئولوژي و فرهنگ اسلامي، در: مجموعه مقالات بوميسازي كردن علوم انساني، قم، حوزه و دانشگاه.
- ـــــ ، 1392، رابطة علم و دين، قم، مؤسسه آموزشي وپژوهشي امام خميني (ره).
- نظري، نصرالله و سيدحسين شرفالدين، 1393، «رابطه عامليت وساختار از ديدگاه علامه طباطبايي»، معرفت فرهنگي اجتماعي، ش 19، ص 41-64.
- ويلسون، بريان، 1373، «جدا انگاري دين و دنيا، (در: دايرۀ المعارف فرهنگ و دين)»، ترجمة مرتضي اسعدي، كيان، ش 22، ص 36 – 41.
- وينست، اندرو، 1371، نظريههاي دولت، ترجمه حسين بشيريه، تهران، نشر ني.
- همايون، سيدحسين، 1381، «ساختارشناسي علم و دين»، انديشه حوزه، سال هفتم، ش 6، ص 52 – 77.
- يزدانپناه، سيديدالله، 1389، حكمت اشراق، تحقيق و نگارش مهدي عليپور، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Omidi Noghlebari, Mahdi, , Gholam hosein.(2025) The Role of Islamic Anthropology in Demonstrating the Aspects of the Political System in Islam. Ma`rifat-e Siasi, 8(1), 5-24
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mahdi Omidi Noghlebari; Gholam hosein ."The Role of Islamic Anthropology in Demonstrating the Aspects of the Political System in Islam". Ma`rifat-e Siasi, 8, 1, 2025, 5-24
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Omidi Noghlebari, M, , G.(2025) 'The Role of Islamic Anthropology in Demonstrating the Aspects of the Political System in Islam', Ma`rifat-e Siasi, 8(1), pp. 5-24
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Omidi Noghlebari, M, , G. The Role of Islamic Anthropology in Demonstrating the Aspects of the Political System in Islam. Ma`rifat-e Siasi, 2025; 8(1): 5-24