Pages:
5-22
Receive Date: 2025/10/19
Accept Date: 2025/10/19
Abstract:
The theory of "the guardianship of a Muslim jurist (faqih)" has been rationally and narratively proven. However, its rationality does not equate with its being discursive. "The guardianship of a Muslim jurist" is secondary immediate in religious and jurisprudential coherence and can be explained within the framework of a priori data (theorems and their analogies) . Noetic quality is superior to deduction in history and rank (methodology) and is very important in Imam Khomeini's methodology; but most scholars have neglected this important principle in the epistemology and methodology of the guardianship of a Muslim jurist. Noetic quality is consistent with terminological and logical function in Imam Khomeini's ideas. The literature of the guardianship of a Muslim jurist can be divided into two parts: pre-argumentation, including narrative jurisprudence and the initial centuries of fatwa jurisprudence; post- argumentation in which in the course of history, due to reflections and doubts, the argumentative literature developed both in quantity and quality, and independent works were written about the guardianship of a Muslim jurist, but this does not mean the negation of noetic quality. Besides the notion of positive noetic quality, some other notions can be identified that, based on certain perceptions, explicitly or implicitly argue for negative noetic quality. Negative noetic quality does not have a long history. Therefore, the separation of scientific and practical work (social, political) clearly negates the social and political guardianship of the jurist. The comparison of positive and negative noetic quality shows the importance of analyzing the perceptions that exist in proving or denying "the guardianship of a Muslim jurist
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :صورتبندی و بررسی «بداهت» در روششناسی نظریهی ولایت فقیه
Abstract:
نظریهی «ولایت فقیه» دارای پشتوانهی عقلی و نقلی است. با این حال، عقلی بودن آن مساوی با استدلالی بودنش نیست. «ولایت فقیه» در انسجام دینی و فقهی، بدیهی ثانوی است و در چهارچوب فطریات (قضایا قیاساتها معها) قابل تبیین است. «بداهت»، هم از نظر تاریخی و هم از نظر رتبی (روش شناسی) مقدم بر استدلال است و در روش شناسی امام خمینی ره اهمیت بسیاری دارد؛ اما بیشتر پژوهشگران از این اصل مهم در معرفت شناسی و روش شناسی ولایت فقیه غفلت کرده اند. بداهت در بیان امام خمینی ره منطبق با کاربرد اصطلاحی و منطقی است.
ادبیات ولایت فقیه را می توان به دو بخش تقسیم کرد: پیشااستدلال، شامل فقه روایی و قرون اولیهی فقه فتوایی؛ پسااستدلال در فرایند تاریخی، بر اثر تأملات و شبهات، بر کمیت و کیفیت ادبیات استدلالی افزوده شد و آثار مستقلی در باب ولایت فقیه به نگارش درآمد؛ اما این به معنای نفی بداهت نیست. در کنار خط فکری بداهت مثبِت، می توان خط فکری ای را شناسایی کرد که بر اساس تصوراتی خاص، به صراحت یا اشاره قائل به بداهت نافی است. بداهت نافی پیشینهی طولانی ندارد. بر این اساس تفکیک و تقسیم کار علمی و عملی (اجتماعی، سیاسی) به وضوح ولایت اجتماعی و سیاسی فقیه را نفی می کند. مقایسهی بداهت مثبت و نافی نشانگر اهمیت واکاوی تصوراتی است که در سویهی اثبات و نفی ولایت فقیه وجود دارد.
References:
- اراكى، محمدعلى، 1413ق، المكاسب المحرمة، قم، در راه حق.
- ارسطا، محمدجواد، 1389، نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، قم، بوستان کتاب.
- اصفهاني، محمدحسين، 1418ق، حاشية كتاب المكاسب، قم، انوارالهدي.
- پوروحید، حسن علی، 1394، مکتب در فرآیند نواندیشی: بازخوانی انتقادی نواندیشی دکتر محسن کدیور در حوزة شیعهشناسی، قم، دفتر نشر معارف.
- حرعاملى، محمد بن حسن، 1409ق، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آلالبيت.
- حسینزاده یزدی، محمد، 1380، فلسفه دین، قم، بوستان کتاب.
- ـــــ ، 1393، مؤلفهها و ساختارهاى معرفت بشرى؛ تصديقات يا قضايا، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خمینی.
- صالح، محسن، 1382، بازشناسی حکومت ولایی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- طباطبایی بروجردی، سید حسین، 1388، استفتائات، قم، مؤسسة آیتالله بروجردی.
- کدیور محسن، 1377، حکومت ولایی، تهران، نشر نی.
- كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، 1407ق، الكافي، تهران، دارالكتب الإسلامية.
- مفید بغدادى، محمّد بن محمد بن نعمان عكبرى، 1410ق، المقنعة، قم، جامعه مدرسین.
- مکارم شیرازی، ناصر، 1422ق، بحوث فقهية هامة، قم، امام علی بن ابیطالب.
- منتظری، حسینعلی، 1429ق، حکومت دینی و حقوق انسان، تهران، ارغوان دانش.
- ـــــ ، 1408ق، دراسات في ولاية الفقيه و فقه الدولة الإسلامية، قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
- موسوي خمينى، سيد روحاللَّه، 1378، صحیفه امام، ج21، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- ـــــ ، 1389، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- ـــــ ، بیتا، كتاب البيع، قم، مطبعة مهر.
- موسوی خویی، سید ابوالقاسم، 1412ق، مصباح الفقاهه، بیروت، دارالهدي.
- ـــــ ، بیتا، مستند العروة الوثقی، تقرير مرتضی بروجردی، بینا.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hoseinzadeh yazdi, Mohammad, , Mohammad hadi.(2025) The Formulation and Study of "Noetic Quality" in the Methodology of the Theory of the Guardianship of a Muslim Jurist (faqih). Ma`rifat-e Siasi, 12(1), 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammad Hoseinzadeh yazdi; Mohammad hadi ."The Formulation and Study of "Noetic Quality" in the Methodology of the Theory of the Guardianship of a Muslim Jurist (faqih)". Ma`rifat-e Siasi, 12, 1, 2025, 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hoseinzadeh yazdi, M, , M.(2025) 'The Formulation and Study of "Noetic Quality" in the Methodology of the Theory of the Guardianship of a Muslim Jurist (faqih)', Ma`rifat-e Siasi, 12(1), pp. 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hoseinzadeh yazdi, M, , M. The Formulation and Study of "Noetic Quality" in the Methodology of the Theory of the Guardianship of a Muslim Jurist (faqih). Ma`rifat-e Siasi, 2025; 12(1): 5-22