Pages:
45-64
Receive Date: 2025/10/19
Accept Date: 2025/10/19
Abstract:
Political culture, which means how to deal with political issues, is measured by examining the three indicators of political culture (cognitive, emotional, and value) in individuals. This study investigates the desirable political culture of the political system from the perspective of the Qur'an. It is conducted based on to the teachings of Gabriel Almond and the analysis model is the grounded theory method for qualitative research . First, the Qur'anic data related to the divine and Satanic political systems were collected and their effect on the indicators of political culture was determined. Then, according to the results, the core categories were extracted and the theory corresponding to them was developed. The research results showed that the desired model of Quranic political culture in the field of political system is participatory; because, from the perspective of the Qur'an, the existence of objective contexts in divine system and leaders, such as preparing the ground for the execution of divine commands, education and training, unity, tolerance and adherence to covenants and justice, creates positive political indicators for the political system and leaders and produces a participatory political culture. Conversely, the existence of elements such as polytheism, self-invitation, oppression, and monopoly in dictatorial regimes and their leaders produces negative political indicators and limited political culture
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی در قرآن
Abstract:
فرهنگ سیاسی، چگونگی مواجهه با موضوعات سیاسی است که با بررسی سه شاخص (شناختی، عاطفی و ارزشی) در افراد سنجش می شود. این پژوهش به مطالعهی فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی از دیدگاه قرآن با توجه به آموزه های گابریل آلموند می پردازد و الگوی تحلیل آن، روش کیفی نظریهی زمینه ای است. بر این اساس، در ابتدا داده های قرآنی مرتبط با نظام های سیاسی الهی و طاغوتی، گردآوری شد و نحوهی تأثیرشان بر شاخص های فرهنگ سیاسی مشخص گردید؛ سپس با توجه به نتایج، مقولات محوری و هسته ای استخراج و نظریهی متناظر با آن ها تدوین شد. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی مطلوب فرهنگ سیاسی قرآنی در عرصهی نظام سیاسی، مشارکتی است؛ زیرا از منظر قرآن، وجود زمینه های عینی در نظام الهی و رهبران، مانند بسترسازی اجرای دستورات الهی، تعلیم و تربیت، وحدت گرایی، مدارا، عمل به پیمان ها و عدالت، سبب ایجاد شاخص های سیاسی مثبت در رابطه نظام سیاسی و رهبران و تولید فرهنگ سیاسی مشارکتی می شود و در مقابل، وجود عناصری همچون شرک، دعوت به خود، ظلم و انحصارطلبی در نظام های طاغوتی و رهبران آن، مولّد شاخص های سیاسی منفی و فرهنگ سیاسی محدود است.
References:
- قرآن کریم، 1379، ترجمه مکارم شیرازی، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
- احسانی، احمد، 1386، فرهنگ سیاسی مردم: بررسی تطبیقی فرهنگ سیاسی مردم در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، قم، دفتر عقل.
- اراکی، محسن، 1393، فقه نظام سیاسی اسلام، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
- اشتراوس، آنسلم و جوليت کوربين، 1385، اصول روش تحقيق کيفي؛ نظريه مبنايي، ترجمه بيوک محمدي، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- آشوری، داریوش، 1379، تعریفها و مفهوم فرهنگ، تهران، آگاه.
- آقابخشی، علیاکبر، 1389، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار.
- آلموند، گابریل و دیگران، 1381، چارچوب نظری برای بررسی سیاست تطبیقی، ترجمه علیرضا طیب، تهران، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی.
- ببي، ارل، 1381، روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، ترجمه رضا فاضل، تهران، سمت.
- پالمر، مونتی و دیگران، 1371، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران، وزارت امور خارجه.
- جاوید، محمدجواد، 1388، مشروعیت قدرت و مقبولیت دولت در قرآن، تهران، میزان.
- چیلکوت، رونالد، 1390، نظریههای سیاست مقایسهای، ترجمه وحید بزرگی، تهران، رسا.
- خانمحمدی، یوسف، 1393، تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- داناییفرد، حسن و مجتبی امامیفرد، 1386، «استراتژيهاي پژوهش كيفي: تأملي بر نظريهپردازي دادهبنياد»، انديشه مديريت، ش2، ص69-97.
- درخشه، جلال و احمد شریعتمداری، 1397، «مؤلفههای سازندۀ فرهنگ سیاسی شایسته در سپهر سیاستورزی امام علی»، سیاست، ش45، ص19-38.
- راغب اصفهانی، ابیالقاسم حسینبنمحمد، 1382، المفردات فی غریب القرآن، تهران، صادق.
- ربانی، علی و فرهاد شایگانفرد، 1389، «فرهنگ سیاسی ایران و مؤلفههایش»، سیاست، ش16، ص123-141.
- رفیع، حسین، 1397، «فرهنگ سیاسی؛ یک بررسی مفهومی و نظری»، سیاست، ش17، ص23-41.
- شفیعی، محمود، 1392، «قرآن و فرهنگ سیاسی مطلوب و نامطلوب»، علوم سیاسی، ش61، ص7-37.
- صدر، محمدباقر، 1380، المدرسة القرآنیه یحتوی علی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم، قم، پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر.
- طالقانی، محمود، پرتوی از قرآن، سایت کتابناک (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- طوسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تبیان (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- علمالهدی، احمد، 1393، سیاست در قرآن(1) و (2)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- فارسون، سمیح و مهرداد مشایخی، 1396، فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- فانی، کامران و بهاءالدین خرمشاهی، 1379، فرهنگ موضوعی قرآن مجید، تهران، الهدی.
- قاضیزاده، کاظم، 1389، سیاست و حکومت در قرآن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
- قرائتی، محسن، 1385، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- کشاورز، عباس، 1388، «درآمدی بر فرهنگ سیاسی در ایران»، نقد و نظر، ش7، ص172-199.
- کوئن، بروس، ۱۳۷۵، درآمدی به جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، توتیا.
- لکزایی، نجف، 1387، درآمدي بر مستندات قرآني فلسفه سياسي امام خميني، قم، بوستان كتاب.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1390، نظریه سیاسی اسلام، ج2، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خمینی.
- مطهری، مرتضی، 1383، امامت و رهبری، قم، صدرا.
- ـــــ ، 1389، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا.
- مظفر، محمدرضا، 1389، المنطق، قم، جامعه مدرسین.
- معرفت، هادی، 1380، «سیاست و حکومت در قرآن»، علوم سیاسی، ش15، ص27-34.
- مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان 1381، تفسیر نمونه، تهران، دارلکتب الاسلامیه (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- نجاتپور، مجید، زهرا صادقی و محمد یوسفی جویباری، 1396، «آسیبشناسی فرهنگ سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی»، مطالعات جامعهشناسی، ش37، ص83-103.
- نظرزاده، عبدالله، 1380، «آموزههای سیاسی قرآن کریم»، علوم سیاسی، ش15، ص35-58.
- هاشمی رفسنجانی، اکبر و جمعی از محققان، 1386، تفسیر راهنما، قم، بوستان کتاب، مقالهها (نسخه دیجیتال)، مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
- www.maarefquran.org
- www.tebyan.net
- www.hawzah.net
- www.vajeyab.com
- www.ibna.ir
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Amirhosein, Norouzi farani, Mohammad javad.(2025) The Desired Political Culture of the Political System According to the Qur'an. Ma`rifat-e Siasi, 12(1), 45-64
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Amirhosein ; Mohammad javad Norouzi farani."The Desired Political Culture of the Political System According to the Qur'an". Ma`rifat-e Siasi, 12, 1, 2025, 45-64
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, A, Norouzi farani, M.(2025) 'The Desired Political Culture of the Political System According to the Qur'an', Ma`rifat-e Siasi, 12(1), pp. 45-64
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, A, Norouzi farani, M. The Desired Political Culture of the Political System According to the Qur'an. Ma`rifat-e Siasi, 2025; 12(1): 45-64