Pages:
121-140
Receive Date: 2025/10/24
Accept Date: 2025/10/24
Abstract:
The present paper aims at providing an answer to the question as to what the position of intellect in Shi’a political philosophy is and what its role in Shi’a political system is? The author sheds light on the effects of intellect on formulating the Shi’a political system by explicating its significant and overall features in Islamic philosophy ( through a Shi’a approach). Considering the fact that in Islamic philosophy intellect is along with revelation and exposition of its decision, that there is a hierarchy of intellects, that pure intellect is a sort of intellect which is dominant over senses, illusion, and lust, and is not under their influence, that practical intellect follows theoretical intellect, that it is possible to acquire knowledge, and that reality is not something relative, the research findings show that Shi’a political system is organized on the basis of a relation with active intellect along with divine guardianship. In this system, the governmental issues are not managed according to personal tendencies; rather they are managed according to people’s real interests, which are inferred from revelation or are recognized in the light of theosophists’ and jurists’ holy understandings. Therefore, public will has a special position and special limits in this system.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :جایگاه عقل در فلسفهی سیاسی تشیع و نقش آن در نظام سیاسی
Abstract:
این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که جایگاه عقل در فلسفهی سیاسی شیعه چیست و چه نقشی در نظام سیاسی شیعه دارد؟ نویسنده با تبیین ویژگی های مهم و کلان عقل در فلسفهی اسلامی (با رویکرد شیعی)، تأثیر آن را در تدوین نظام سیاسی شیعه نشان داده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که با توجه به اینکه در فلسفهی اسلامی عقل در امتداد وحی و کاشف حکم آن است، و همچنین با توجه به بحث سلسله مراتب عقول و اینکه عقل ناب عقلی است که بر حس، وهم و شهوت غالب شده باشد و تحت تأثیر آن نباشد و اینکه عقل عملی تابع عقل نظری است و امکان دستیابی به معرفت یقینی وجود دارد و حقیقت امری نسبی نیست، نظام سیاسی شیعه نظامی است که بر محور ارتباط با عقل فعال و در امتداد ولایت الهی طراحی می شود. در این نظام سیاسی، مسائل حکومت بر اساس مصالح حقیقی مردم، که از وحی دریافت می شود و یا بر اساس فهم قدسی حکیمان و فقیهان تشخیص داده می شود، اداره می شود و نه بر اساس تمایلات شخصی افراد. از این رو، خواست مردم در این نظام جایگاه و حدود خاصی دارد.
References:
- جوادي آملي، عبدالله، شريعت در آينه معرفت، قم، اسراء، 1381.
- ـــــ، نسبت دين و دنيا، چ دوم، قم، اسراء، 1381.
- ـــــ، منزلت عقل در هندسه معرفت ديني، قم، نشر اسراء، چ اول، 1386ش.
- ـــــ، وحي و رهبري، قم، نشر اسراء، چ اول، 1382.
- ـــــ، ولايت فقيه، ولايت فقاهت وعدالت، قم، نشر اسراء، چ سوم، خرداد 1381ش.
- حسينزاده، محمد؛ معرفتشناسي، چ ششم، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1380.
- امام خميني، ولايت فقيه، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام، 1373ش.
- ديناني، غلامحسين، ماجراي فکر فلسفي در جهان اسلام، تهران، طرح نو، 1377ش.
- طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، ترجمه محمد باقر موسوي همداني، قم، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، 1376ش.
- ـــــ، نهايه الحکمه، قم، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چ ژنجم، 1376ش.
- فارابي، ابونصر، آراء اهل المدينه الفاضله، تحقيق دکتر البير نصري نادر، بيروت، دارالمشرق، 1991 م.
- ـــــ، السياسه المدنيه، ترجمه حسن ملکشاهي، تهران، سروش، 1376ش.
- ـــــ، المله، تحقيق دکتر محسن مهدي، بيروت، دارالمشرق، 1967 م.
- ـــــ، عيون المسائل، تحقيق احمد ناجي الجمالي، قاهره، مطبعه السعاده، 1325 ق.
- ـــــ، معاني العقل، تحقيق محمد امين الخانجي، مصر، مطبعه السعاده، 1325 ق.
- لکزايي، نجف، انديشه سياسي ملاصدرا، قم، بوستان کتاب، 1381ش.
- کربن، هانري، تاريخ فلسفه اسلامي، ترجمه جواد طباطبايي، تهران، کوير، 1373ش.
- ملاصدرا، اسفار اربعه، بيجا، دار احياء التراث العربي، چ دوم، 1981 م.
- ـــــ، الشواهد الربوبيه، بيجا، مرکز نشر دانشگاهي، 1360ش.
- ـــــ، شرح اصول کافي، تهران، مکتبه المحمودي، 1391 ق.
- مهاجر نيا، محسن، انديشه سياسي فارابي، قم، بوستان کتاب، 1380ش.
- نيکزاد، عباس، عقل و دين از ديدگاه ملاصدرا و برخي فيلسوفان صدرايي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386ش.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Abotaleby, Mahdi.(2025) The Status of Intellect in the Political Philosophy of the Shi'ah and its Role in the Political System. Ma`rifat-e Siasi, 2(2), 121-140
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mahdi Abotaleby."The Status of Intellect in the Political Philosophy of the Shi'ah and its Role in the Political System". Ma`rifat-e Siasi, 2, 2, 2025, 121-140
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Abotaleby, M.(2025) 'The Status of Intellect in the Political Philosophy of the Shi'ah and its Role in the Political System', Ma`rifat-e Siasi, 2(2), pp. 121-140
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Abotaleby, M. The Status of Intellect in the Political Philosophy of the Shi'ah and its Role in the Political System. Ma`rifat-e Siasi, 2025; 2(2): 121-140