Writers:
✍️ Mohammad Taghi / Professor of Islamic Law and Jurisprudence, Ferdowsi University of Mashhad
Pages:
61-76
Receive Date: 2025/02/23
Accept Date: 2025/02/23
Abstract:
"The necessity eliminate stem of corruption," is one of the widely used fiqh statements that has a special position in classical fiqh and in, ancient and novel fiqh issues. Despite the widespread use of this fiqh statement, it does not have a firm position in the process of making inferences about fiqh issues. The study aims to shed light on this position especially in the governmental approach to fiqh and examines the proofs and applications in the sources of fiqh. According to study the results, the necessity eliminates stem of corruption which constitutes one of the objectives of the rule and evidence for some religious injunctions, is rooted in the judgment of intellect. The goal-oriented view of eliminate stem of corruption can occupy a special place in the governmental approach to fiqh and, as one of the goals of Shariah in the policy making of government, it has effective role, which paves the way for the government prevent corruption from providing the society. An enquiry into fiqh documents and evidence concludes that by adopting the approach to fiqh the necessity eliminates stem of corruption, whether in the field of primitive law or in its applications is concerned with the issues to which the divine legislator pays special attention, in other words it has necessary purposes, and the reason behind any ambiguity is in attention to the above mentioned criterion
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :موقعیت"حسم مادۀ فساد" در رهیافت فقه حکومتی
Abstract:
«وجوب حسم مادۀ فساد» یکی از گزاره های پرکاربرد فقهی است که در فقه کلاسیک و در مسائل کهن و نوپیدای فقهی جایگاه ویژه ای دارد. به رغم این کاربرد وسیع، موقعیت این گزارهی فقهی در فرایند استنباط دارای ابهاماتی است. نوشتار پیش رو با هدف روشن ساختن این موقعیت، به ویژه در رهیافت حکومتی به فقه، ادله و کاربردهای آن را در منابع فقه بررسی کرده است. بر پایهی نتایج این پژوهش، وجوب حسم مادۀ فساد به عنوان یکی از مقاصد حکم و دلیل برخی احکام شرعی، ریشه در حکم عقل دارد. نگاه مقصدگرا به حسم مادۀ فساد می تواند در رویکرد حکومتی به فقه جایگاه ویژه ای یابد و به عنوان یکی از اهداف شریعت در سیاست گذاری های حکومت مؤثر باشد و بر پایهی آن، حکومت مانع از بروز مظاهر فساد در جامعه شود. با بررسی مستندات و شواهد فقهی، این نتیجه حاصل می شود که وجوب حسم مادۀ فساد، چه در عرصۀ احکام اولی و چه در کاربردهای آن، با رویکرد حکومتی به فقه در موضوعاتی جاری است که مورد اهتمام شارع بوده و به عبارتی دارای مقاصد ضروری است و هرگونه ابهام، به سبب بی توجهی به ضابطهی فوق است.
References:
- آخوند خراسانى، محمدكاظم بن حسين، 1409ق، كفاية الأصول، قم، مؤسسه آلالبیت.
- ابنشعبه، حسن بن علی، 1404ق، تحف العقول، قم، جامعه مدرسين.
- ابنمنظور، محمد بن مکرم، 1414ق، لسان العرب، تصحیح احمد فارس صاحب الجوائب، چ سوم، بيروت، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع.
- ابوبكر البيهقي، 1424ق، السنن الكبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، لبنان، دار الكتب العلمية.
- انصاری، مرتضی بن محمدامین، 1415ق، المکاسب، قم، كنگره جهانى بزرگداشت شيخ اعظم انصارى.
- ايروانى، على بن عبدالحسين نجفى، 1406ق، حاشية المكاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
- بهبهانى، محمدباقر بن محمد اكمل، 1417ق، حاشية مجمع الفائدة و البرهان، قم، مؤسسة العلامة المجدد الوحيد البهبهاني.
- تبريزى، جواد بن على، 1416ق، إرشاد الطالب إلى التعليق على المكاسب، چ سوم، قم، مؤسسه اسماعيليان.
- حكيم، محمدتقى، 1418ق، الأصول العامة في الفقه المقارن، چ دوم، قم، مجمع جهاني اهلبيت.
- حلی، حسن بن یوسف، 1414ق، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آلالبيت.
- خراسانی، رضا، 1392، «فقه حکومتی و مسئولیت فرد در تحقق شریعت»، سیاست متعالیه، ش2، ص69-86.
- خويى، سيد ابوالقاسم، بیتا، مصباح الفقاهة (المكاسب)، بیجا، (برگرفته از نرمافزار جامع فقه اهلبیت نور).
- ذوالفقاری، محمد و سيدمهدي سیدیان، 1391، «فقه حکومتی؛ چیستی، چرایی، چگونگی»، معرفت سیاسی، ش7، ص49-68.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان، دار العلم الدار الشامية.
- روحانی، محمدصادق، 1412ق، فقه الصادق، قم، دار الكتاب مدرسه امام صادق.
- سبزوارى، سيد عبدالأعلى، 1413ق، مهذّب الأحكام، چ چهارم، قم، مؤسسة المنار.
- سعدى ابوجيب، 1408ق، القاموس الفقهي لغة و اصطلاحات، چ دوم، دار الفكر، دمشق.
- سید مرتضى، على بن حسين، 1405ق، رسائل الشريف المرتضى، قم، دار القرآن الكريم.
- صاحب جواهر، محمدحسن، 1404ق، جواهر الکلام في شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علي آخوندی، چ هفتم، بیروت، دار إحياء التراث العربي.
- ضیایی فر، سعید، 1390، «رویکرد حکومتی در فقه»، علوم سياسي، ش53، ص7-32.
- طباطبایی کربلایی، علی بن محمد علی، 1418ق، ریاض المسائل، قم، مؤسسة آلالبيت.
- طبرسى، احمد بن على، 1403ق، الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد، نشر مرتضي.
- طوسی، محمد بن حسن، 1407ق، تهذيب الأحكام، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- ـــــ ، 1413ق، مختلف الشیعة، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
- علیدوست، ابوالقاسم، ۱۳۸۸، فقه و مصلحت، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامي.
- فراهيدی، خلیلبن احمد، 1410ق، العين، تصحیح مهدي مخزومى و ابراهيم سامرائی، چ دوم، قم، نشر هجرت.
- کليني، محمد بن يعقوب، 1407ق، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- لارى، سيد عبدالحسين، 1418ق، التعليقة على المكاسب، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية.
- محقق ثانى، على بن حسين، 1414ق، جامع المقاصد في شرح القواعد، چ دوم، قم، مؤسسة آلالبيت.
- محقق داماد، مصطفى، 1362، مباحثى از اصول فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
- محمود عبدالرحمان، بیتا، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، بیجا (برگرفته از نرمافزار جامع فقه اهلبیت نور).
- مكارم شيرازى، ناصر، 1426ق، أنوار الفقاهة، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب.
- ـــــ ، 1428ق، انوار الأصول، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب.
- منتظرى نجفآبادى، حسينعلى، 1415ق، دراسات في المكاسب المحرمة، قم، نشر تفكر.
- موسوي خمينى، سيد روحاللّه، 1382، تهذيب الأصول، قم، دارالفکر.
- ـــــ ، 1415ق، المكاسب المحرمة، قم، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
abdkhodaei , Boshra, , Mohammad Taghi, , .(2025) The Position of “Eliminate Stem of Corruption” in the Governmental Approach to Fiqh. Ma`rifat-e Siasi, 11(2), 61-76
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Boshra abdkhodaei ; Mohammad Taghi ; ."The Position of “Eliminate Stem of Corruption” in the Governmental Approach to Fiqh". Ma`rifat-e Siasi, 11, 2, 2025, 61-76
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
abdkhodaei , B, , M, , .(2025) 'The Position of “Eliminate Stem of Corruption” in the Governmental Approach to Fiqh', Ma`rifat-e Siasi, 11(2), pp. 61-76
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
abdkhodaei , B, , M, , . The Position of “Eliminate Stem of Corruption” in the Governmental Approach to Fiqh. Ma`rifat-e Siasi, 2025; 11(2): 61-76