معرفت سیاسی، سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 29، بهار و تابستان 1402، صفحات 25-44

    کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ سیدکاظم سیدباقری / دانشیار گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی / sbaqeri86@yahoo.com
    محمد نظری پشتکوهی / استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی زابل / nazarim3170@yahoo.com
    چکیده: 
    یکی از اصول مهم در اخلاق سیاسی اسلام، اصل «شفقت» نسبت به شهروندان است. در سایه این اصل، میان مردم و زمامداران همبستگی و همدلی ایجاد می شود و سرمایه اجتماعی افزایش می یابد. از نگاه اسلام، کارگزاران نظام اسلامی باید نسبت به مشکلات افراد جامعه حساس باشند و سختی های مردم را رنج خود بدانند. همدردی، همدلی، همکاری محبت آمیز و تعاطف، ارزش های برآمده از وجود شفقت در جامعه هستند. این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد بررسی کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تکیه بر دیدگاه رهبر معظم انقلاب است. یافته ها نشان می دهد که با لحاظ تمهیدات نظری، مانند ابعاد شفقت فردی و سیاسی، گنجایش های قوه خیال، دوری از خودمحوری و احساس مسئولیت، می توان کارکردهای شفقت را در همدلی و همدردی سیاسی، جذب حداکثری، عفو و کینه زدایی، افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی، سعه صدر و شکیبایی و افزایش خیرخواهی سیاسی شهروندان ردیابی کرد که هرکدام در اندیشه آیت الله خامنه ای نیز حضوری آشکار دارند.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Functions of Compassion in Islamic Political Ethics with Emphasis on Ayatollah Khamenei's Point of View
    Abstract: 
    One of the important principles in Islamic political ethics is the principle of "compassion" towards citizens. In the shade of this principle, solidarity and sympathy is created between people and rulers and social capital will increase. From the point of view of Islam, the in-charges of the Islamic system should be sensitive to the problems of the people in the society and consider the hardships of the people as their own suffering. Sympathy, cooperation out of love and empathy are values that arise from the existence of compassion in society. Using the descriptive-analytical method, this article tries to investigate the functions of compassion in the political ethics of Islam, relying on the view of the supreme leader of the revolution. The findings show that in terms of theoretical provisions, such as the dimensions of personal and political compassion, capacities of imagination, avoiding self-centeredness and sense of responsibility, it is possible to trace the functions of compassion in political sympathy and empathy, maximum absorption, forgiveness and elimination of grudges, increasing trust and social capital, tolerance and patience, and increasing political benevolence of citizensm which each of them has a clear presence in Ayatollah Khamenei's thought
    References: 
    References: 
    • نهج‌البلاغه،1414ق، قم، هجرت.
    • مصباح الشريعة، 1400ق، بيروت، مؤسسة الاعلمي.
    • ابن ‌ابي‌الحديد، عبدالحميدبن هبة‌الله، 1404ق، شرح نهج البلاغه، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشي نجفي.
    • ابن‌منظور، محمدبن مکرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دارالصادر.
    • اصلاني، سعيد و حسين اسكندري، 1397، «مروري بر اهميت شفقت‌ورزي در امنيت جامعه»، رويش روان‌شناسي، ش 32، ص 341ـ354.
    • بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار با مسئولان و اقشار مختلف مردم، در: Khamenei.ir
    • تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، 1366، تصنيف غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتب الاسلامي.
    • دهخدا، علي‌اکبر، 1377، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران.
    • راغب اصفهاني، حسين‌بن محمد، 1412ق، المفردات في غريب القرآن، تحقيق صفوان عدنان داوودي، بيروت، دارالشامیه.
    • ژنده‏پيل، احمدبن ابوالحسن، 1387، كنوز الحكمة، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى.
    • صدوق، محمدبن على، 1413ق، من لايحضره الفقيه، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1417ق، الميزان في تفسير القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
    • طبرى آملى، عمادالدين، 1383ق، بشارة المصطفى لشيعة المرتضى، چ دوم، نجف، المكتبة الحيدريه.
    • طوسي، نصيرالدين، 1413ق، اخلاق ناصرى، تهران، علميه اسلاميه.
    • عطار، محمدبن ابراهيم، 1360، تذکرة الاولياء، تصحيح محمد استعلامي، تهران، زوار.
    • غزالى، محمدبن محمد، 1383، كيمياى سعادت، تهران، علمى و فرهنگى.
    • فراهيدي، خليل‌بن احمد، 1410ق، کتاب العين، چ دوم، قم، هجرت.
    • فولادوند، عزت‌الله، 1385، «مفهوم شر در فلسفه هانا آرنت متن کامل سخنراني در شب هانا آرنت»، بخارا، ش 58، ص 27ـ46.
    • قلانسى نسفى، عبدالله‌بن محمد، 1385، ارشاد در معرفت و وعظ و اخلاق‏، تصحيح و تعليق عارف نوشاهى، تهران، مركز پژوهشى ميراث مكتوب‏.
    • كفعمي عاملي، ابراهيم‌بن على، 1405ق، جنة الأمان الواقية و جنة الإيمان الباقية،‌ قم، دار الرضى.
    • کليني، محمدبن يعقوب، 1407ق، الکافي، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
    • مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
    • محقق سبزوارى، محمدباقر، 1383، روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى)؛ تحقيق و تصحيح اسماعيل چنگيزى اردهايى، تهران، مركز پژوهشى ميراث مكتوب.
    • مصطفوي، حسن، 1399، التحقيق في کلمات القرآن، تهران، مرکز نشر کتاب.
    • معين، محمد، 1388، فرهنگ معين، تهران، اميركبير.
    • مکارم شيرازي، ناصر و همكاران، 1374، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه.
    • ملکيان، مصطفي، 1401، حديث آرزومندي، تهران، نگاه معاصر.
    • مهدي‌پور، محمدحسن، 1395، نقش و جايگاه قوه خيال در تهذيب اخلاق، قم، دانشگاه معارف.
    • ورزنه، جابر و همكاران، 1397، «آثار تربيتي شفقت در حوزه فردي و اجتماعي از منظر قرآن و روايات»، آموزه‌هاي تربيتي در قرآن و حديث، ش 8، ص 99ـ120.
    • Gilbert, P., 2009, The Compassionate Mind, Constable, London, UK.
    • Neff, K., 2011, Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself, William Morrow, New York.
    • Saulsman, L., Campbell, B., & Sng, A., 2017, Building Self-Compassion: From Self-Criticism to Self-Kindness, Perth, Western Australia, Centre for Clinical Interventions.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدباقری، سیدکاظم، نظری پشتکوهی، محمد.(1402) کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای. دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15(1)، 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدکاظم سیدباقری؛ محمد نظری پشتکوهی."کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای". دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15، 1، 1402، 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدباقری، سیدکاظم، نظری پشتکوهی، محمد.(1402) 'کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای'، دو فصلنامه معرفت سیاسی، 15(1), pp. 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدباقری، سیدکاظم، نظری پشتکوهی، محمد. کارکردهای شفقت در اخلاق سیاسی اسلام با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای. معرفت سیاسی، 15, 1402؛ 15(1): 25-44