معرفت سیاسی

چکیده انسان‌شناسی قرآنی، بنیان بسیاری از مباحث سیاسی و اجتماعی اسلام را شکل می‌دهد. قرآن کریم در سوره‌های مکی، تصویری بنیادین از حقیقت انسان ارائه می‌کند که مبنای نظری حکومت نبوی در مدینه قرار گرفت. در این سوره‌ها، ویژگی‌های مثبت انسان مانند کرامت ذاتی، فطرت الهی، کمال‌خواهی و ظرفیت اجتماع‌گرایی، در کنار ویژگی‌های منفی چون دنیاطلبی، تکاثر، نفاق و طغیان‌گری مطرح شده است. این دوگانه، بنیان نظری حکومت نبوی را شکل داد و سیاست‌های پیامبر را در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و نظامی جهت بخشید. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی _ تفسیری، مبانی انسان‌شناختی سوره‌های مکی را بررسی و استلزامات سیاسی آنها را تحلیل می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که حکومت نبوی بر سه اصل بنیادین استوار بود: هدایت فطرت و کرامت انسان، مهار امیال و آسیب‌های اجتماعی، و ایجاد ساختارهایی چون شورا، امت، زکات و جهاد. این نظام انسان‌شناختی، نشان می‌دهد که حکومت در اسلام نه یک ضرورت تاریخی، بلکه ضرورتی معرفتی و فطری است. واژگان کلیدی: انسان‌شناسی قرآنی، حکمرانی نبوی، سُوَر مکی، فطرت، کرامت، طغیان، استلزامات سیاسی.