معرفت سیاسی، سال اول، شماره اول، پیاپی 1، بهار و تابستان 1388، صفحات 157-193

    گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    سیدجلال دهقانی فیروزآبادی / استاد روابط بين‌الملل دانشگاه علامه طباطبائي
    چکیده: 
    دولت دینی، به ویژه حکومت اسلامی، نظامی عادل و دادگستر است. آموزه های قرآنی و سیره‌ی اجتماعی و سیاسی ائمّه اطهار (ع) این ضرورت را به خوبی نشان می دهد. پرسش اساسی این است که، آیا حکومت اسلامی باید سیاست خارجی عدالت خواهانه ای داشته باشد؟ این مقاله با تحلیل توصیفی و با هدف واکاوی گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نگاشته شده است. هرچند گفتمان عدالت همواره بر سیاست خارجی ایران حاکم بوده است، اما این گفتمان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران فراز و فرود داشته است. حاصل آنکه، گفتمان عدالت بر هفت عنصر گفتمانی زیر استوار است: عدالت خواهی، استقلال طلبی، صلح طلبی مثبت، حمایت از مسلمانان و مستضعفان، ظلم ستیزی، استکبارزدایی، سلطه ستیزی و تجدیدنظرطلبی. الگوی سیاست خارجی ایران در چارچوب گفتمان عدالت، عبارت اند از: صدور انقلاب، مقابله و مبارزه با امریکا و صهیونیزم، حمایت از مردم و آرمان فلسطین، مخالفت و مقابله با نظام تک قطبی و هژمونی و تلاش برای اصلاح و تغییر سازمان ها و نهادهای بین المللی.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Justice Discourse in Islamic Republic of Iran’s foreign Policy
    Abstract: 
    Religious states in general and Islamic state in particular are just. Quranic doctrines and the pure Imams’ social and political conducts clearly show that an Islamic state is inevitably a just state. Now the question is: should an Islamic state follow a just foreign policy? Having an analytical approach, this article aims to inquire into justice discourse in Islamic Republic of Iran’s foreign policy. Though justice discourse has always been dominant in Islamic Republic of Iran’s foreign policy it has suffered certain ups and downs in certain periods of time. According to the findings of this article, justice discourse is based on seven discursive elements. They include a desire for justice, a desire for independence, a desire for positive peace, a will to support Muslims and downtrodden strata all over the world, resistance against oppression, resistance against arrogance and demand for constant review. Islamic Republic of Iran’s just foreign policy includes elements like exporting revolution to other countries, struggling against America and Zionism, supporting Palestinians and their ideals, opposing dominance of a uni-polar system and hegemony in the world and making attempts to reform international organizations and institutions.
    References: 
    References: 
    • ـ تاجيك، محمدرضا، «متن، وانموده و تحليل گفتمان»، گفتمان، ش صفر، 1377.
    • ـ سخنراني مقام معظم رهبري در جمع مسئولان وزارت امور خارجه، 30 مرداد 1386، روزنامه ايران، 31 خرداد 1386.
    • ـ آيت‌الله خامنه‌اي (مقام معظم رهبري)، سخنراني مقام معظم رهبري، در مواضع جمهوري اسلامي ايران نسبت به انقلاب و انتفاضه فلسطين، تهران، دبيرخانه كنفرانس بين‌المللي حمايت از انتفاضه فلسطين، 1380.
    • ـ امام خميني، صحيفة نور، مجموعه رهنمودهاي امام خميني، تهران، مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، وزارت ارشاد اسلامي، چ دوم، 1370.
    • ـ امام خميني، ولايت فقيه يا حكومت اسلامي، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1375.
    • ـ خواجه سروي، غلامرضا، «فراز و فرود گفتمان عدالت در جمهوري اسلامي ايران»، دو فصلنامه دانش سياسي، ش 2، پاييز و زمستان 1386.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، «الزامات ائتلاف براي صلح»، سياست خارجي، ش 3، پاييز، 1383.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، تحول گفتماني در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، تهران، مؤسسه ايران، 1384.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، «سياست خارجي رهايي‌بخش: نظريه انتقادي و سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران»، سياست خارجي، ش 2، تابستان 1387.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، «سياست خارجي دولت نهم»، فصلنامه رهيافتهاي سياسي و بين‌المللي، ش 13، بهار 1378.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، «گفتمان اصول‌گرايي عدالت‌محور در دولت احمدي‌نژاد»، دو فصلنامه دانش سياسي، ش 5، بهار و تابستان 1386.
    • ـ دهقاني فيروزآبادي، سيدجلال، «هويت و منفعت در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران»، در: منافع ملي جمهوري اسلامي ايران، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردي، 1386.
    • ـ رمضاني، روح الله، صدور انقلاب ايران: سياست، اهداف و وسايل، در جان اسپوزيتو، انقلاب ايران و بازتاب جهاني آن، ترجمة محسن مديرشانه‌چي، تهران، مركز بازشناسي اسلام و ايران، 1382.
    • ـ سلطاني، سيدعلي اصغر، قدرت، گفتمان و زبان، ساز كارهاي جريان قدرت در جمهوري اسلامي ايران، تهران، ني، 1384.
    • ـ لاكلاو، ارنستو، «گفتمان»، ترجمة حسينعلي نوذري، گفتمان، ش صفر، بهار 1377، ص 53 ـ 39
    • ـ متكي، منوچهر، سياست خارجي دولت نهم: يك سال بعد، تهران، مركز تحقيقات استراتژيك خاورميانه، 1385.
    • ـ مجتهدزاده، پيروز، «جايگاه روحيه عدالت‌خواهي در هويت ملي ايرانيان»، در: (گردآورنده)، گفتارهايي درباره هويت ملي در ايران، تهران، تمدن ايراني، 1383.
    • ـ مطهري، مرتضي، عدل الهي، تهران، صدرا، بي‌تا.
    • ـ مك‌دانل، دايان، مقدمه‌اي بر نظريه‌هاي تحليل گفتمان، ترجمة حسينعلي نوذري، تهران، فرهنگ گفتمان، 1380.
    • ـ هالستي، كي.جي، مباني تحليل سياست بين‌الملل، ترجمة بهرام مستقيمي و مسعود طارم‌سري، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي، 1373.
    • ـ هوارت، ديويد، «نظريه گفتمان»، در: روش و نظريه در علوم سياسي، ترجمة اميرمحمد حاجي يوسفي، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردي، 1378.
    • Ahmadinejad, Mahmood, 1385. http: //www. president. Ir / Farsi / ahmadinejad cronicnews / 1385 / 06 / 29 /index – F. htm.
    • Bull, Hedley, The Revolt Against the West, in Hedley Bull and Adam Watson, eds., The Expansion of International Society, Oxford, Clarendon Press, 1988.
    • Fairclough, Norman, Discourse and Social Change, Cambridge, polity press, 1992.
    • Fairclough, Norman, Critical Discourse Analysis, London and New York, Longman, 1995.
    • Galtung, Johan, Editorial, Journal of peace Research (1) 1, 1964.
    • Galtung, Johan, "Violence, Peace and Peace Research", Journal of peace Research, 1964, 3: 167-192.
    • Howarth, David, Discourse, Buckingham, Open University Press, 2000.
    • Laclau, Ernesto and Chantal Mouffe, Hegemony and Socialist Strategy. London, verso, 1985.
    • Laclau, Ernesto, ed., The Making of Political Identities, London, verso, 1994.
    • Jorgenson, Marriane and Philips Louise, Discourse Analysis As Theory and Method, London, Sage publication, 2002.
    • Milliken, Jennifer, The Study of Discoourse in Intenational Relations: A Critique of Research and Methods, European Journal of International Relations,5(2), 1999, P.225-254.
    • Mills, Sara, Discourse. London, and New york, Routledge, 1997.
    • Schmid, Herman, "Politics and Peace Research", Journal of peace Research, 1968, 3: 217-232.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال.(1388) گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. دو فصلنامه معرفت سیاسی، 1(1)، 157-193

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدجلال دهقانی فیروزآبادی."گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران". دو فصلنامه معرفت سیاسی، 1، 1، 1388، 157-193

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال.(1388) 'گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران'، دو فصلنامه معرفت سیاسی، 1(1), pp. 157-193

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. گفتمان عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. معرفت سیاسی، 1, 1388؛ 1(1): 157-193